Bijen worden steeds kleiner en recente studies wijzen op een grotere stijging bij grote bijen dan bij kleine bijen. Dit suggereert dat op grote bijensoorten druk wordt uitgeoefend om kleiner te worden. Wat zou de reden hiervoor kunnen zijn en wat zijn de gevolgen voor de bestuiving? Hiernaar deed de Wageningen Universiteit onlangs een onderzoek. De meeste onderzoeken spitsen zich toe op de oorzaken van de bijenachteruitgang en slechts weinigen op de mogelijkheid van bijen om zich aan te passen aan de veranderende condities die bijdragen aan die achteruitgang. Deze studie onderscheidt zich op dat vlak van eerdere onderzoeken.
De grootte van bijen hangt nauw samen met het vliegbereik en mobiliteit en daarom ook met de toegankelijkheid tot voedselbronnen. Grotere bijen kunnen meer pollen en nectar transporteren en hoeven daarom minder vluchten uit te voeren. Tegelijkertijd hebben grotere bijen ook meer voedsel nodig. Deze relatie bepaald uiteindelijk de grootte van een bij. Op die manier is het niet ondenkbaar dat er selectiedruk ontstaat wanneer minder voedsel beschikbaar is. Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat wanneer een bijensoort zowel grote als kleine exemplaren bevat de kleine bevoordeeld worden omdat ze minder voedsel nodig hebben voor zichzelf en om kleine nakomelingen te maken.
Uit de resultaten bleek dat vrouwelijke bijen (vooral dan bij de wilde soorten waar vrouwtjes veel groter zijn dan mannetjes) 3 % gekrompen zijn. Bij de kleinere mannetjes ging het slechts over 1.3%. De grootste soort werd gemiddeld 6.5% kleiner, de kleinste amper 0.5%. Er werden exemplaren gemeten die dateerden uit de periode 1900 tot 2010. Ook de mens reageert overigens op gelijkaardige manier op veranderende condities. Denk maar aan de Nederlandse mannen die sinds 1865 gemiddeld 10.2% groter geworden zijn.
Het is niet onlogisch dat vooral vrouwelijke bijen krimpen want tenslotte hebben zij niet alleen het meeste voedsel nodig omdat ze het grootst zijn maar ook omdat ze voor nakomelingen moeten zorgen. Grote mannetjes zouden dan weer meer fitheid uitstralen wat hen een paringsvoordeel oplevert. Dit alles wijst er op dat de condities voor vrouwelijke bijen de laatste jaren drastisch veranderd zijn. Deze evolutie zou kunnen leiden tot een verkeerde verhouding bloem- /bijengroottte waardoor verminderde bestuivingsefficiëntie kan optreden.
blije bijen - Kuildamstraat 47, 9100 Sint-Niklaas
